Nekoliko crtica o Udruženju Paštrovića i prijatelja Paštrovića "Drobni pijesak"

U ovom pregledu koji predstavlja prilagođeni izvod iz članka „Kulturne i naučne aktivnosti Udruženja Paštrovića i prijatelja Paštrovića u Beogradu ‘Drobni pijesak’ od 2002. do 2014. godine“ a koji će biti objavljen u „Paštrovskom almanahu I“ (Budva, 2014), pokušaćemo da se ukratko osvrenemo na organizovano okupljanje Paštrovića u Beogradu. Razumije se, bez namjere da ponudimo cjelokupan pregled svih segmenata (istorijat, organizacija, aktivnosti...) ovog kompleksnog antropološkog fenomena, iako on to, svakako, zaslužuje.

 

 

Dakle, da počnemo. Pripadnici (izrazimo se tradicionalnim označiteljem) plemena paštrovskog, osim svoje matične adrese na kojoj stoljećima obitavaju i koja nosi toponim Paštrovići, uzanog prostora uz more i planine od Budve do Spiča, naseljavaju i razne druge krajeve. One bliske predjele kao što su npr. Budva ili Boka, ili one daleke kao Amerika i Australija. Vođeni najrazličitijim impulsima, Paštrovići su napuštali svoj rodni kraj i otiskivali se na sve četiri strane svijeta, a neki od njih, za svoja privremena ili stalna boravišta, izabrali su grad „na ušću dveju reka ispod Avale“.

 

U svojevrsnoj hronici demografskog fenomena migriranja Paštrovića u Beograd je sljedeće: „Znali smo da su Paštrovići odavno počeli svijati svoja gnijezda u Beogradu, pokušavajući i često uspijevajući naći bogatiju, raznovrsniju i izazovniju sredinu koja će im postati i ostati paralelni zavičaj.“ (S. J. Jovanović, 2006).

 


SUSRETI PAŠTROVIĆA U BEOGRADU

Zanimljivo je da su prvobitni manje formalni susreti beogradskih Paštrovića priređivani sredinom prošloga vijeka svake nedjelje oko 10 časova u hotelu „Moskva“ (nažalost, nijesu nam poznati podaci o starijim načinima druženja i okupljanja Paštrovića u ovom gradu).

hotel-moskva-belgrade.jpg

 

Prvo „Paštrovsko veče“ u Beogradu održano 7. dana decembra mjeseca 1960. godine u svečanoj sali građevinskog preduzeća „Partizanski put“ u Takovskoj ulici br. 10 bilo je rezultat ovih nedjeljnih sastajanja i potrebe Paštrovića da se na jednom mjestu sakupe i evociraju uspomene na stari zavičaj. Tom prilikom formiran je Odbor za pripremu večeri koji su činili zavičajci Savo S. Franović (rukovodeći), Ilija S. Milutinović i Vladimir L. Mitrović, uz podršku ostalih saplemenika, a „Paštrovići i gosti su došli u velikom broju, bilo je veselo i svečanost je u dobrom raspoložnjenju potrajala do duboko u noć.“

 

Različite okolnosti uslovile su da sljedeće „Paštrovsko veče“ (tzv. „drugog ciklusa“) na kome je radio novi Odbor u sastavu: Nikola M. Gregović, Milorad U. Perazić, Špiro N. Kalođurđević i predsjedavajući, Stevo J. Jovanović, bude realizovano tek deceniju kasnije, takođe, 7. decembra 1970. godine u hotelu „Mažestik“ na Obilićevom vencu sa početkom u 19 časova. Kako saznajemo iz objavnjenih izvora, tadašnji adresar Paštrovića u Beogradu brojio je oko 500 kontakata, a paštrovske večeri koje su slijedile postajale su posjećenije, bogatije programima i sadržajima, što je trajalo sve do zalaska Jugoslavije, kada su okupljanja ove vrste prekinuta.

 

„Treći ciklus“ organizovanih paštrovskih skupova u Beogradu opočeo je prvih godina trećeg milenijuma i kao takav traje do danas. Jednim od značajnijih datuma za Paštroviće u Beogradu možemo smatrati 5. april 2002. godine kada je u 18 časova u prostoru kluba SMUP-a u Bulevaru revolucije 298a u prisustvu 31 Paštrovića održana prva u nizu velikih Skupština budućeg beogradskog društva Paštrovića. Glavni organizator ovoga događaja i predsjedavajući Skupštinom bio je Stevo J. Jovanović i proglašen je predsjednikom tada i zvanično formiranog Udruženja Paštrovića i prijatelja Paštrovića u Beogradu „Drobni pijesak“. Isti Paštrović kumovao je i nazivu Udruženja („u igri“ je bio i drugi prijedlog – Trojica, po čuvenom planisnom vrhu opjevanom u istoimenoj pjesmi). Ovom prilikom osnovan je inicijativni odbor za pripremu naredne „Paštrovske večeri“ koji će rukovoditi do nove izborne skupštine, a sačinjavali su ga: Nikola M. Stjepčević, Stevo Đ. Šoljaga, Marko R. Vuković, Stevo M. Gregović, Miroslava S. Vuković-Mićunović, Ivica Č. Miković i Stevo J. Jovanović. Tom prilikom „prihvaćeno je takođe da se sačini novi kulturno-zabavni program na bazi tradicionalnih paštrovskih i novih modernih sadržaja primjeren novom vremenu i okolnostima“ , za šta je bio zadužen paštrovski kulturni radnik Ilija S. Milutinović. Na sljedećoj Skupštini od 20. oktobra 2002, konačno, izabran je Upravni odbor Udruženja u sastavu: Marko R. Vuković, Stevo M. Gregović, Đuro L. Živković (sekretar), Stevo Đ. Šoljaga (zamjenik predsjednika) i Stevo J. Jovanović (predsjednik), a dogovoreno je da se naredno „Paštrovsko veče“ održi po već tradicionalnom datumu – 7. decembra aktuelne godine u 20 časova u centru grada, u restoranu „Dedinje“ u Domu Vojske Jugoslavije u Francuaskoj ulici br. 2. Ovo „Paštrovsko veče“ je veoma uspješno proteklo u prisustvu oko 367 gostiju.

 

Kontinuitet odražvanja „Paštrovskih večeri“ u Beogradu postoji i danas, a aktuelni Upravni odbor Udruženja koji čine: predsjednik, prof. dr Pavle R. Anđus, potpredsjednik, Stevo Šoljaga, dr Mila Medigović-Stefanović, Đuro Živković, Mitar Davidović, Jovana Kentera-Pavlović i sekretar, Dušan Medin, sa mnogim članovima Udruženja marljivo radi na očuvanju, njegovanju, afirmaciji i predstavljanju paštrovskog kulturnog nasljeđa javnosti u Beogradu i u zavičaju. Ovu misiju imali su i članovi Upravnog odbora Udruženja u ranijim sastavima: Tatjana Franović, Jovan Kentera, Miroslava Vuković-Mićunović i Aleksandar Gracun. Uvjereni smo da će isto biti i sa budućim formlani i neformalni članovima Udruženja.

 

Donekle otežavajuću okolnost za rad ove organizacije već 54 godine predstavlja nepostojanje prostorija Udruženja, tako da se sve aktivnosti pripremaju i realizuju iz privatnih ili poslovnih prostora članova aktuelne uprave. Međutim, iako uslovi za rad nijesu zavidni, rezultati jesu i sve aktivnosti se završavaju uglavnom veoma uspješno, zapaženo i dobro posjećeno. U skladu sa tim, može se zaključiti da je Udruženje Paštrovića i prijatelja Paštrovića u Beogradu „Drobni pijesak“ nezavisno ili u saradnji sa drugim institucijama od 2002. godine do danas ostvarilo zavidan broj raznovrsnih kulturnih i naučnih aktivnosti. Na osnovu analize rada samo „trećeg ciklusa“ vidimo da su priređena 48 kulturna i naučna programa (ne računajući tradicionalne „Paštrovske večeri“): 22 predstavljanja knjiga, 6 izložbi, 3 naučna skupa, 3 okrugla stola, zatim 4 večeri u čast pojedinih autora, 3 predavanja, 3 projekcije filma, 2 koncerta i javnu promocija internet sajta. Udruženje je, takođe, pomoglo organizaciju jednog međunarodnog simpozijuma. Ostajući u domenu brojki, možemo istaći da je u Beogradu realizovano 23 aktivnosti, u Paštrovićima 22, a u Budvi 3, što ukazuje na to da su rad i prezentacija urađenog gotovo u podjednakoj mjeri nuđeni javnosti u zavičaju i u Beogradu. Ističemo i to da je gotovo svaki događaj bio medijski dobro najavljen i ispraćen.

Ono što je Paštroviće i njihove prijatelje motivisalo i što ih i dalje motiviše da rade na očuvanju i prezentaciji paštrovske kulturne baštine jeste svakako osjećaj da se prave ispravni koraci za aktuelne i buduće generacije i da se na ovaj način od zaborava otrže dio zajedničkog nasljeđa. Pregalaštvo ove vrste zapravo je uzdarje rodnoj grudi i onim zavičajcima koji nas svojim likom i djelom inspirišu da u ovom smjeru stvaramo.


*


Podaci o radu Udruženja „Drobni pijesak“ preuzeti su iz:

С. Ј. Јовановић – У служби племену паштровском: Из дневника једног Паштровића, Београд, 2006.

S. J. Jovanović – Drobni pijesak u Beogradu: fakti, sjećanja i besjede povodom jubileja, Beograd, 2010.

М. Мићуновић (прир) – Стево Ј. Јовановић: Споменица: Да пâс да пâсу казује, Београд, 2010.

Медин Д. – Културни и научни рад Удружења Паштровића и пријатеља Паштровића у Београду „Дробни пијесак“ од 2002. до 2014. године. У: Лукетић М. и М. Кентера (ур.) – Паштровски алманах I, Будва, 2014. (у штампи)

Dušan Medin
sekretar Udruženja Paštrovića i prijatelja Paštrovića u Beogradu „Drobni pijesak“

foto: Miloš Ćetković

PODIJELI

O NAMA

Primorske novine su se prvi put pojavile davnog 13. jula 1972 godine. Uz povremena neizlaženja, konačno su se ugasile 2003 godine, kada je donesen Zakon o medijima kojim je predviđeno da se ne smiju iz opštinskog ili državnog bužeta finansirati štampani mediji (samo štampani, ne i radio i televizijski). Nažalost, uzročno-posljedično, sve male lokalne novine, koje se nisu mogli privatizovati, su nepovratno ugašene. Na tačno 41u godinu od osnivanja se stvorila potreba da se oživi staro ime, i napravi lokalni informativni portal kako za izvor dnevnih informacija, tako i kao internet niša za pitanja biznis preduzetništva redovno obrađujući pravna, turistička i preduzetnička pitanja. Svi saradnici su mali preduzetnici, politički neaktivni.

Mi smo mala sredina koja treba što efikasnije da djeluje zajednički u sve zahtjevnijim uslovima modernog turizma.

Kontakt: primorske@kulturnicentar.me

NVO Kulturni centar, Budva, Primorski bataljon bb

Najnovije vijesti