U manastiru je sačuvana stara arhiva sa preko 2000 dokumenata od 16. vijeka na ovamo, i brojne druge knjige i bogoslužbeni predmeti. Sačuvani su i brojni vrijedni artefakti koji predstavljaju važan dio, ne samo paštrovskog već uopšte crnogorskog kulturnog nasljeđa. Kao najznačajniji izdvajaju se ikonostas rad Nikole Aspiotija sa Krfa, ikona Bogorodica Strasna rađena u italo-kritskom stilu, freske zografa Radula u crkvi Svete Trojice, putiri diskos ruskog cara Pavla, darovna gramata ruske carice Katarine, Sto od Pravde i brojne umjetničke slike, dokumenti paštrovske Bankade, komadi starog oružja, odjevni i drugi predmeti.
Vjekovima je manastir Praskvica bio zborno mjesto Paštrovića. U njemu su se okupljali, vijećali i donosili najvažnije političke i pravne odluke. Kroz istoriju bio je glavni stub očuvanja njihove vjere, tradicije i kulture. Prvi put se Paštrovići pominju 1355. godine kao vlastela u službi cara Dušana. Od 1423. godine ova oblast je bila pod vrhovnom vlašću Venecije a zatim, uz kraće periode francuske i ruske vlasti, pod vlašću Austrougarske sve do 1918. godine.
Generalni pokrovitelj knjige, kao i proslave ovogodišnje praskvičke svečanosti, je Opština Budva čiji je predsjednik gospodin Lazar Rađenović prepoznao važnost ovog jubileja i izašao u susret svim potrebama proslave.
Nesebičnu pomoć u organizovanju proslave pružili su Turistička organizacija Budve, Generalni konzulat Republike Srbije u Herceg Novom, Kancelarija za dijasporu i Srbe u regionu Republike Srbije i HG Budvanska rivijera.
Knjiga „Manastir Praskvica“je izdata u okviru edicije „Budva“ kojoj pripadaju i monografije „Budva – grad kralja Kadma“,„Budvanska sela – biseri etno turizma“ i „Muzej Budve – blago Kadmovog grada“. Glavni i odgovorni urednik edicije „Budva“ je Marko Kentera, a izvršni producent preduzeće Kopirajt doo iz Budve.
Monografija „Manastir Praskvica“ je okupila vrsne autore iz oblasti duhovnosti, istorije, kulture, tradicije koji su, svako iz svog ugla, ispričali zanimljivu priču o Praskvici i Paštrovićima. Tekstove koji se nalaze u monografiji potpisuju: Mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije, dr Miroslav Luketić, akademik Branislav Mitrović, Marina Andrić, dr Anika Skovran, Lucija Đurašković, dr Marko Popović, arhimandrit Dimitrije, iguman manastira Praskvica, jeromonah Kliment, Dr Dragana Radojičić i Vladimir Mitrović. Pomenuti autori su dali veliki doprinos u opisivanju i objašnjavanju ove najveće paštrovske svetinje i kulturno-istorijskog centra od izuzetnog društvenog značaja za Paštroviće i Budvu. Glavni i odgovorni urednik monografije je Nemanja Kuljača.
Monografija „Manastir Praskvica“ je izrađena u tvrdom povezu i punom koloru. Štampana najnovijom tehnologijom na petobojnoj mašini sa specijalnim slojem posebno nanošene zlatne boje kojom su ukrašeni pojedini grafički elementi. Korišćen je najkvalitetniji papir težine 170 grama po metru kvadratnom, koji je lakiran mat i sjanim disperzivnim lakom. Presvlaka korica je rađena na vještačkom platnu, dok je omot rađen na 300 gramskom papiru plastificiranom soft tač folijom. Na omotu je tehnikom termotiska u zlatnoj boji ispisan naslov knjige.
Monografija ima 216 strana a sastoji se iz predgovora, 10 poglavlja i priloga u kome je predstavljen sken prepisa Balšine povelje iz 1439. godine kao i njen prevod na savremeni srpski jezik. Ovom prilikom je izdata i verzija na ruskom jeziku.
Izradom dizajna monografije rukovodio je umjetnički direktor Marinko Lugonja uz tehničku podršku Marka Gordića. Dizajn je rađen po uzoru na stare bogoslužbene knjige ruskog porijekla. Ornamenti korišćeni u dizajnu i koji potiču iz vizantijske i ruske tradicije posebno su crtani i obrađeni za potrebe ove knjige i obogaćeni detaljima sa ikonostasa iz crkve Svetog Nikole. Korišćen je font slova koji je dizaniran i izrađen isključivo u svrhu izrade ove monografije. Isto se odnosi i na velika ukrasna slova na početku pasusa. Ukrasni razdjelnici koji odvajaju pojedine dijelove teksta su rađeni po uzoru na tradiciju opremanja knjiga sa duhovnom sadržinom. Monografija je dodatno oplemenjena crtežima crkava Svete Trojice i Svetog Nikole. Tome je pridodato oko 180 fotografija i ilustracija vrhunskog kvaliteta čiji su autori Slaven Vilus, Miloš Ćetković i Niko Nikolajević.
Proslava jubileja 600 godina od osnivanja crkve Svetog Nikole u manastiru Praskvica nastaviće se i u 2014. godini održavanjem naučnog skupa – simposiona na temu manastira Praskvica. Simposion će okupiti najpozvanije stručnjake koji će obaviti nova istraživanja i predati naučne radove. Tim povodom biće objavljen i prigodan zbornik radova koji će na jednom mjestu okupiti saznanja koja su trenutno dostupna.
