#1 PAŠTETE

Iako po pravilu to ne moraju da budu, kod nas su paštete jedan od najlošijih proizvoda.

Za paštete se uglavnom koristi meso najlošije kategorije i MOM (mehanički okoštano meso) jer su ove sirovine najjeftinije. Oko 50% paštete čini sve ono što nije meso: voda, masnoće, kožice, iznutrice, izolati, skrob, so, začini itd. U paštete ide velika količina soli, koja se ne osjeća toliko na ukusu jer se u paštete dodaje dekstroza koja maskira ukus slanosti. Za svinjske paštete se MOM ne koristi u tolikoj mjeri, jer je pun vezivnih tkiva i težak za obradu, dok se pileći MOM često koristi. Savjetujem vam da naročito izbjegavate paštete u crijevu, jer su one još lošijeg kvaliteta.

Posebnoj grupi pripadaju takozvane vegeterijanske paštete; od soje, pečuraka, paradajza itd. One su pune biljnih ulja i procenat masnoće kod ovih pašteta je često veći nego kod običnih.

Dosta proizvoda mesne industrije; viršle, salame, pizza šunke itd. se kod nas rade na ivici kvaliteta, i oni zaslužuju poseban tekst.

#2 MARGARIN

Zbog ubjeđenja da su životinjske masti loše po naše zdravlje, ali i zbog činjenice da je margarin znatno jeftiniji od putera, mnogi ljudi su puter zamenili margarinom.

Margarin je hidrogenizovano biljno ulje, najčešće suncokretovo ili kukuruzno. Proces hidrogenizacije podrazumeva prevođenje masti iz tečnih u čvrste, a u margarin se po zakonu moraju dodati vitamini A, D i E kako bi sastav bio što sličniji puteru. U procesu proizvodnje margarina nastaju trans masti, za koje je dokazano da utiču na povećanje lošeg holesterola LDL i smanjenje dobrog HDL. Konzumiranje margarina je zbog toga nedvosmisleno povezano sa većim rizikom oboljevanja od kardiovaskularnih bolesti.

Još uvek se vodi polemika da li su i koliko životinjske masti štetne ili ne, ali za trans masti postoje neoborivi dokazi da su štetne, čak i u malim koncentracijama. Iako je proizvodnja margarina napredovala i količina trans masti najčešće ne prelazi 1% (ranije je taj procenat iznosio i do 29%), u puteru trans masti nema, a puter je bogatiji prirodnim vitaminima koje naš organizam lakše usvaja.

#3 MAJONEZ

Oko 75% majoneza čini suncokretovo ulje. 100 grama majoneza ima više kalorija nego 100g slanine, s tim što ćete u slanini pored nešto proteina naći i značajne količine vitamina A. Još jedan primjer je da jedna kašika majoneza ima više kalorija nego cijela banana.

Light/Diet margarini imaju manje masti, ali i dalje nemaju nikakvih nutritivno vrijednih sastojaka. Majonezi sa maslinovim uljem imaju do 15% maslinovog ulja, a ostatak je suncokretovo ili kukuruzno ulje.

Generalna je preporuka unositi različite vidove masnoća, a suncokretovo ulje je u našoj tradicionalnoj ishrani već previše zastupljeno i nema potrebe za još jednim nepotrebnim izvorom.

#4 TOPLJENI SIR

Kao što se paštete ne prave od čistog mesa, tako se ni topljeni sir ne pravi od čistog sira.

Dobro, možda pretjerujem, ali zapravo proces proizvodnje je sličan. U topljenom siru ima oko 50% sira, a ostalo su voda, proteini, masnoće, razni dodaci i so. Soli ima otprilike dva puta više nego u običnom siru. Procesom topljenja se ubijaju sve probiotske i druge bakterije koje imaju pozitivno delovanje na naš digestivni trakt i dio vazuha iz sira se izbacuje.

 Ukratko, topljeni sir je mnogo kaloričniji od običnog, bez benefita od strane probiotskih bakterija i ima previše soli.

#5 ZAMJENE ZA ČOKOLADU

Čokolada je sjajna namirnica jer sadrži kakao. Kakao sadrži antioksidanse koji usporavaju starenje ćelija i fitonutrijente koji mogu povećati dotok krvi u mozak, štite krvne sudove, popravljaju raspoloženje i fokus.

Zakonom je regulisano da proizvodi koji nemaju dovoljno kakaa ne mogu biti deklarisani kao čokolada. Ovakvi proizvodi mogu biti deklarisani kao kakao tabla, šećerna tabla, zamjena za čokoladu i slično. U zamjenama za čokoladu ima više šećera, a umjesto kakao maslaca se uglavnom koriste hidrogenizovane biljne masti ili palmino ulje.

Iako regularna čokolada ima oko 50% šećera, zbog visokog udijela masti ne dolazi do brze insulnske reakcije. Svakako, unos šećera treba ograničiti i preporuka je da konzumirate čokoladu sa visokim udijelom kakaa.

#6 ENERGETSKA PIĆA

Energetska pića sadrže stimulante tipa kofeina i taurina i  preko 10 % šećera osim ako nisu light/diet varijante. U ovim proizvodima ima znatno više kofeina nego u kafi, a kombinacija sa taurinom ima sinergistički efekat.

Stimulanti povećavaju krvni pritisak, ubrzavaju rad srca, sprečavaju normalan san i dehidriraju organizam. Ova pića nikako ne treba konzumirati prilikom vježbanja jer se tako rizikuje gubitak velike količine vode i elektrolita, što znojenjem prilikom vežbanja što diuretskim delovanjem kofeina.

Kombinacija sa alkoholom je opasna, jer energetska pića deluju kao stimulant, a alkohol kao depresant. Stimulativni efekat energetskih pića onemogućava procjenu koliko ste alkohola popili i kako on utiče na vas. Takođe, i alkohol i energetska pića izazivaju dehidrataciju, što organizmu onemogućava efikasno metabolisanje alkohola i posljedično utiče na to kako ćete se osjećati sljedećeg jutra.

#7 PROIZVODI OD SOJE

Soja sadrži dosta antinutrijenata tipa fitinske kiseline, koja onemogućava efikasno usvajanje minerala poput gvožđa, cinka i magnezijuma. Iako soja ima dosta proteina, takođe ima i inhibitor metabolizma proteina, te sojine proteine ako nisu dobro obrađeni naš organizam ne uspjeva u potpunosti da iskoristi.

Proizvode od soje posebno treba da izbegavaju muškarci, jer postoje indicije da fitohormoni iz soje mogu smanjiti proizvodnju testosterona i povećati proizvodnju nekih drugih hormona karakterističnih za žene.

Ako volite soju, preporuka je da birate proizvode koji su fermentisani poput tofu sira, soja sosa i miso supe.

 ZAKLJUČAK

Ne postoji hrana koja može nadomjestiti nedostatak fizičke aktivnosti i sve gore navedene namirnice nemaju isti efekat kod ljudi koji većinu dana provode sjedeći i onih koji su fizički aktivni.

Ipak, mi živimo u svijetu koji je podređen našem komforu; većina nas na posao ili u školu ide autobusom ili kolima, često radije biramo lift nego stepenice, pivo na splavu nego basket sa prijateljima, pa čak i online kupovinu umesto šetnje po gradu; slatkiši, grickalice, sokovi su nam dostupni na svakom ćošku.

Zbog toga je sada, kao nikada ranije, još važnije čitati deklaracije, imati raznovrsnu ishranu i voditi računa o tome šta jedemo.