Manastirski kompleks Reževići jedan je od najznačajnijih istorijskih i arhitektonskih spomenika u Crnoj Gori, pa je neophodno uložiti maksimalne napore da se njegovo kulturno i duhovno bogatstvo sačuva za buduće generacije, zaključak je trodnevne naučne konferencije, koja je juče završena u ovom manastiru.

Konferencijom je obilježeno dva vijeka od osnivanja crkve Svete Trojice, jedne od tri u okviru manastira.

Na skupu, pod nazivom „Bogoslužbeno prostranstvo: istorija, arhitektura, slikarstvo, književnost, crkveno pojanje“, učestvovali su priznati svjetski naučnici iz Sankt-Peterburga, Moskve, Londona, Srbije i Crne Gore. 

Doktor istorijskih nauka Miroslav Luketić istakao je da je sve više građana koji dolaze u manastir Reževići. Među njima su vjernici, kao i ljudi koji poštuju i cijene bogatu arhitekturu ovog objekta.

- Manastir ujedno predstavlja simbol snažne vjere i odlučnog otpora stanovnika Paštrovića, koji su se hrabro odupirali stranim osvajačima. Mnoge vojske su pokušavale da pokore ovaj kraj, a kao vid vjerskog pritiska, na udaru se našao manastir, koji je više puta rušen i spaljivan. Paštrovići su na to vjekovima odgovarali obnovom manastira i odlučnijom borbom protiv okupatora – podsjetio je Luketić.

On je rekao da nema pouzdanih izvora na osnovu koji bi se odredilo kada je manastir sagrađen, a odgovor na to pitanje mogli bi dobiti dodatnim arheološkim ispitivanjima terena i objekata, kao i analizom predmeta sa ovog lokaliteta. Predanje govori da je ovdje nekad bila bogomolja starih Grka i Rimljana.

Naučni konsultant u JU „Muzeji i galerije“ Budva Lucija Đurašković ukazala je na značaj fresaka, pomoću kojih istoričari i arhitekte mogu doći do važnih podataka o manastiru i njegovim crkvama tokom istorije.

- Poznato je da su manastir više puta pljačkali i uništavali ulcinjski gusari, zbog čega je često bio napušten. Zato su ostaci starih fresaka od ogromnog značaja za arhitekte, istoričare i naučnike, kako bi saznali više o manastiru tokom najranijeg perioda njegovog postojanja- kazala je ona.

Arhitekta Ivo Jovanović, pod čijim je nadzorom manastirski kompleks nedavno rekonstruisan, istakao je da u zaštitu objekata u Reževićima dugo nije ulagano, osim poslije zemljotresa 1979. godine, kada su izvršene samo manje intervencije.

- U proteklih nekoliko godina obnovlili smo zidove i svodove crkava i manastira, a rekonstruisani su i krovovi, čime smo objekte sačuvali od daljeg propadanja usljed atmosferske vlage. Pri tome smo strogo vodili računa o estetskom i arhitektonskom uklapanju u autentični ambijent- naglasio je Jovanović.

On je kazao da je obnovu manastirskog kompleksa neophodno nastaviti, kako bi njegovi vrijedni istorijski sadržaji u potpunosti bili zaštićeni.

Teoretičar književnosti i umjetnosti, profesor na Akademiji dramskih umjetnosti na Cetinju, Siniša Jelušić ukazao je na prožimanje pjesničkih djela naših poznatih književnika sa crkvenim stvaralaštvom. Posebno mjesto, kako je istakao, zauzima Petar II Petrović Njegoš, koji je imao dar da na najuvjerljiviji mogući način predstavi „pjesničku molitvu“.

Na konferenciji su još govorili iguman manastira Reževići Arhimandrit Hrizostom Nešić, kao i stručnjaci Ruske akademije nauka, Ruske nacionalne biblioteke, Ruske akademije muzike, Univerziteta na Oksfordu i Državnog konzervatorijuma u Sankt-Peterburgu.

Mitropolit: Želimo da oživimo hramove

Mitropolit  Crnogorkso – primorski Amfilohije Radović, koji je prisustvo dijelu konferencije, rekao je da su ovakvi događaji za Mitropliju crnogorsku-primorsku od velikog značaja. On je podsjetio da je prošle godine sličan skup organizovan u manastiru Praskvica i izrazio očekivanje da će i Reževići, po uzoru na Praskvicu, nakon konferencije dobiti kvalitetnu istorijsku monografiju.

- Cilj okupljanja priznatih stručnjaka iz svijeta je da se hramovima da novi život, kako bi crkve i manastiri postali interesantniji javnosti i budućim generacijama. Umjesto što bismo istorijske i duhovne vrijednosti konzervirali, naša je namjera da ih takvim događajima „oživimo“ i prenesemo poruke mira i ljubavi – naglasio je Amfilohije Radović.

On očekuje da sljedeće okupljanje istoričara, arhitekata i umjetnika bude u manastiru Stanjevići, jednom od nekadašnjih centara duhovnih aktivnosti.