Ovog oktobra Gradska muzika je održala koncert na Trgu pjesnika u budvanskom Starom gradu. Medjutim, ovog puta povod koncerta nije bio neki praznik ili festival koji se održavao na budvanskim ulicama. Ovaj koncert je Gradska muzika poklonila svom gradu – Budvi. Poklon Gradu o kojem se svira, kome se svira, Gradu kao vječnoj inspiraciji. Zvuči prilično romantično, ali takva je i veza grada Budve i Gradske muzike. Počeci Gradske muzike su vezani za Grad i njegove ulice. Naime, budvanski hroničar Pavo Mikula je napisao kako je 12 budvanskih mladića, isto obučenih 1908. godine prošetalo budvanskim Starim gradom svirajući limene instrumente. Doduše, zvaničnim osnivanjem Gradske muzike se smatra godina 1906, kada je češki muzičar Karlo Vela okupio 15-ak mladića iz Budve, i strpljivo ih počeo učiti notama. Veza Muzike i Grada traje, jaka je, a Muzika se blizi i 110. godišnjici koju će proslaviti za nešto više od godinu dana. I za sve te godine promjenilo se mnogo kapelnika koji su bili na njenom čelu, svaki ostavljajući svoj lični pečat: Anton Skutari, Luiđi Jurić, Tripo Tomas i Ljubo Urban, koji je Muziku vodio pune 33 godine i ostavio neizbrisiv trag u njenoj istoriji. Slijede ga Pavel Aksamit i Ana Brajak-Molčanov. Nakon par godina pod Aninom dirigentskom palicom, vraća se ponovo Pavel Aksamit, a od početka ove godine Gradska muzika saradjuje sa profesorom Radovanom Papovićem, inače, dirigentom Nacionalnog simfonijskog orkestra. I za sve te godine imala je mnogo uspona i padova. Njen rad su prekidali ratovi, čak su ti prekidi trajali godinama. Ali Muzika se uvijek vraćala. Uvijek nanovo inspirisana i inspirativna. Godine 1975. dobila je Orden bradstva i jedinstva ukazom predsjednika SFRJ J.B.Tita, da bi 1976. dobila priznanje i zahvalnost od svoga Grada oličenu kroz Novembarsku nagradu grada Budve. I nastavljala je svoj muzički put, ostajući vijerna svom Gradu, čuvajući njegov identitet i njegujući i kroz muziku materijalizujući njegov primorski duh.⁽²⁾

Što se samog repertoara Gradske muzike tiče, prilično je širok. Tradicionalni repertoar čine marševi, odnosno, koračnice. To su pjesme koje svojim ritmom omogucavaju sviranje u hodu (marching band). Radi se o marševima koji pripadaju ovom mediteranskom podneblju, ali i marševima koji su “uveženi” sa američkog tla. U posljednjih tridesetak godina Muzika je obogatila repertoar i klasičnim koncertnim komadima, kao i polkama, valcerima, foxtrotom, beguin-om, cha – cha ritmovima, flamenkom, kao i jazz kompozicijama u stilu dixilanda. Takodje, može se čuti i koja poznata filmska tema, kao i muzika iz kabarea.

Još jedna jako lijepa činjenica o Gradskoj muzici jeste da ona spaja ljude različitih generacija, profesija, karaktera. Nekada su u Gradskoj muzici, kao što smo vidjeli na početku, u istorijatu, svirali samo muškarci. Sada je tu dosta žena. I fascinantna je činjenica kako ljubav prema Muzici i Gradu spoji jednog zubara, frizera, profesoricu, arhitektu, umjetnika I učenika.

Ova inspirativna istorija i trag koje Gradska muzika ostavlja na kulturu Budve tokom svih godina me navodi, a vjerujem i vas, da se zapitamo kakav je odnos Grada i Muzike danas, i da li je ta veza i dalje toliko jaka. Muzika svom Gradu, kao što smo vidjeli na početku priče, i dalje poklanja, svoju muziku, emociju, ukazuje mu čast. A koliko Grad uzvraća Muzici? Kada kažem Grad, ne mislim isključivo na opštinu i lokalnu samoupravu, već i na lokalnu zajednicu, Starogradjane, sve gradjane budvanske opštine od Jaza do Kufina, sve povremene gradjane našeg grada i one prolaznike koji dijele ljubav prema ovom Gradu i imaju svijest o njegovom kulturnom i istorijskom značaju. Ali krenimo od lokalne samouprave jer je ipak njen posao da vodi računa o Gradu i svim segmentima koji ga čine. U razgovoru sa pripadnicima Gradske muzike sam shvatila da dugogodišnja saradnja sa budvanskom opštinom postoji, da pomažu Muziku kroz mnoge aspekte, da su čak finansirali i značajna putovanja Gradske muzike, kakvo je bilo ono za Sankt Petersburg, mada je ponekad problem u kontinuitetu. Prilično dobra saradnja je nastavljena I ove godine osnivanjem škole Gradske muzike, koja je počela sa radom početkom oktobra.

 Ono što je problematično za članove Gradske muzike i sve ljubitelje njihovih izvedbi su prilično rijetki nastupi na budvanskim trgovima, posebno za vrijeme glavne turističke sezone kada su starogradski trgovi preokupirani različitim sadržajima, koji često služe za pravljenje profita. Pitanje je koliko takvi postupci mogu benefita donijeti Gradu na duže staze. Prave vrijednosti se grade godinama, I počivaju na ulaganju, strpljenju I ljubavi. Upravo je Gradska muzika izgradjena na ovakvim postulatima, I kao takva je teško zamjenljiv predstavnik lokalne kulture I njene posebnosti. Vjerujem da ce se svaki posjetilac prije zaljubiti u Budvu zbog takvih njenih autentičnih osobina i sadržaja, nego zbog globalizacijskih i potrošačkih trendova koji su tu našli mjesto. Ne mislim da su koncerti raznih regionalnih i svijetskih muzičara u Budvi loša ideja, naprotiv, jako su značajni za razvoj Budve kao turističke destinacije i pozdravljam ih, ali bi propritet trebao da bude na onom što lokalno ima da ponudi i na velikom poštovanju institucije kakva je Gradska muzika i njenog rada, kao i kroz što veće uključivanje u sve tokove Grada. Tu inicijatori ne moraju isključivo biti opština i turistička organizacija, i vjerovatno mnoge plodonosne ideje i saradnje mogu doći od pojedinaca, lokalnih grupa I udruženja. Jer ako ne njegujemo taj identitet i posebnost koju imamo i koji najviše živi kroz institucije kakva je Gradska muzika utopićemo se u globalizacijskom moru sličnih i istih.

Na kraju, ovaj članak je apel lokalnoj zajednici, samoupravi, organizacijama i kompanijama, ali i podjećanje svim gradjanima Budve na blago koje imamo u srcu grada, a na koje obraćamo ili ne obraćamo pažnju, ili ga ne cijenimo dovoljno. Da obratimo pažnju. Svi mi koji smo gradjani ovog Grada utičemo na formiranje njegove društvene klime i vrijednosti koje se propagiraju, prihvataju i poštuju, a trenutna društvena klima je takva da dolazi do zanemarivanja mnogih značajnih stvari vezanih za Grad i njegovu kulturu zarad sticanja ‘’brzog’’ profita I materijalizma. I zato vjerovatno svi treba da se zapitamo prije nego što nekog okrivimo.

A Gradska muzika će, sigurna sam, nenametljivo i sa puno ljubavi nastaviti da odaje počast i ljubav svom gradu, Budvi.

Itana Lalović   foto: Miloš Ćetković

⁽¹⁾ Preuzeto iz brošure: 100 godina Gradske muzike- Budva (1906-2006)

⁽²⁾ Svi podaci o istorijatu Gradske muzike su preuzeti iz brošure: 100 godina Gradske muzike- Budva (1906-2006)